Sektori i metaleve të çmuara

Egzaminimi dhe shenjimi i punimeve prej metaleve të çmuara në Republikën e Kosovës  daton nga Viti 1946 me seli  në Prizren dhe ka qenë në kuadër  të Kontrollit për masa dhe metalet e çmuara. Egzaminimi i punimeve dhe pëcaktimi i pastërtisë të punimeve nga ari  dhe argjendi është kryer me metodën krahasuese (metoda preliminare ) në gurë me materialet referente (gjilpëra provuese) dhe acidet  përkatëse për pastërti të ndryshme të punimeve nga ari dhe argjendi.

Nga Viti 1982 Laboratori i metaleve të çmuara në Prizren është paisur me paisjen për kupelim-fura për kupelim për kryerje e analizave Kimiko kuantitative të punimeve nga ari- Metoda e kupelimit  dhe  me paisjen- bireta gjysëm automatike  për kryerjen analizave të punimeve nga argjendi –Metoda e titrimit sipas Volhardit,  me saktësi dhe  rezultatatëve të larta.

Tani  në kuadër AMK-së në Prishtinë  vepron Sektori i metaleve të çmuara me Laboratorin në Prishtinë dhe Laboratorin në Prizren në të cilat kryen egzaminimi dhe shenjimi e punimeve nga metalet e çmuara sipas ligjit   Ligji NR. 08/L-029, për punimet nga metalet e çmuara.

Termi- punimet nga metalet e çmuara nënkupton metalet e platinit (siç janë paladiumi, iridiumi, rodiumi, ruteniumi dhe osmiumi), ari dhe argjendi.

Në sektorin e metaleve të çmuara kryen këto detyra:

  • Egzaminimi  i  punimeve nga metalet e çmuara  - përcaktimi  i shkallës së pastërtisë, përbërjes dhe përmbajtjes  së metaleve tjera në punime si dhe shenjimi i atyre me shenjën shtetërore.
  • Analizat kimiko kuantitative  të aliazheve nga të cilat janë punuar  punime nga metalet e çmuara.
  • Kryen  mbikqyrjën mbi rregullsinë e punimeve nga metalet e çmuara të vendosura në qarkullim.
  • Përcakton rregullat dhe obligimet  prodhuesit, importuesit dhe shitëseve të cilët merren me prodhimin, importimin dhe shitjen e punimeve nga metalet e çmuara
  • Kryen ekspertiza për organet e shtetit( gjykatë, polici, doganë  dhe të tjera)

Në Laboratoret e metaleve të çmuara egzaminohen  aliazhet e metaleve të çmuara  me anë të metodave bashkohore të sakta dhe të shpejta. Laboratoriumi është i paisur me paisjet për  egzaminim të  shpejt- egzaminimi preliminar, metoda egzaminimit në gur dhe metoda XRF –Spektrometri si dhe me paisjet pë analizat Kimiko kuantitative  sipas ISO standardit:

-  Analiza Kimiko kuantitative për aliazhe nga ari-Metoda Kupelimit  sipas  SK ISO 11426 lab. Prizren

- Analiza Kimiko kuantitative për aliazhe nga argjendi Titrimi potenciometrik  sipas SK ISO 13756-Lab. Prishtinë

Punimet të cilat pas egzaminimit vertetohen që e kan pastërti të definuar sipas ligjit për punime nga metalet e çmuara Ligji 08/L-029 neni 6 ,shenjohen me shenjën e shtetrore të përcaktuar me Udhëzimin Administrativ  nr.07/2022 “Për mënyrën e kontrollimit dhe shënjimit të punimeve nga metalet e çmuara” neni 9 dhe neni 10.

Punimet nga metalet e çmuara mund të vendosen në shitje vetëm  nëse janë të shenjuara me

- shenjën e pastërtisë(e përcaktuar me U.A Nr 07/2022

-shenjën e prodhuesit

-shenjën shtetërore

Nga Viti i 2013  dukshëm është rritur egzaminimi dhe shenjimi  i punimeve nga metalet e çmuara  në krahasim me vitet e mëparshme.

Laboratoriumi i metaleve të çmuara nga viti 2014 ka marë pjesë në Ndërkrahasime Laboratorike të organizuara nga IMBIH-Sarajeva dhe MIRS-i nga Slovenia dhe kemi arritur rezultate të kënaqshme.